Ilekroć zdarzało mi się odwiedzać Wawel, zawsze zwracałem uwagę na tabliczki znajdujące się w murze oporowym obok drogi prowadzącej od ul. Kanoniczej do Bramy Herbowej, z nadzieją na „znalezienie” znajomego nazwiska, instytucji, względnie kogoś z okolic rodzinnego Oświęcimia. Cóż…. Jak do tej pory bezskutecznie. Same tabliczki są pozostałością po przeprowadzonej w latach 1921-1936 akcji cegiełkowej mającej na celu zbiórkę funduszy na kontynuację prac renowacyjnych i konserwatorski na wzgórzu wawelskim. Przy czym największa intensyfikacji wpłat miała miejsce w pierwszych czterech latach od jej uruchomienia. Budżet odrodzonego państwa polskiego, zmagający się z wielkimi wydatkami na cele wojenne w latach 1920-1921, nie był w stanie przeznaczyć odpowiednio wystarczających środków na cele mniej istotne z punktu widzenia funkcjonowania kraju. Stąd, aby nie przerywać rozpoczętej w 1905 roku akcji renowacji zamku królewskiego w dawnej stolicy Polski, postanowiono odwołać się do ofiarności społeczeństwa, „w nagrodę” proponując uwiecznienia nazwiska lub nazwy darczyńcy w postaci cegiełki wmurowanej przy drodze prowadzącej na zamek. Pierwotnie wartość wsparcia kwalifikowaną na 1 cegiełkę wyceniono na 30 000 ówczesnych marek polskich, co stanowiło koszt jednego dnia prac renowacyjno-remontowych. Z czasem kwota ta wzrastała wraz z przyrostem inflacji. Łączna ilość dotacji wyniosła ponad 6300, z czego przed II wojną światową upamiętnienia w postaci cegiełki doczekało się około 1800 darczyńców. Niestety z upływem lat, a dokładnie po około trzech dekadach sporo tabliczek uległo zniszczeniu, a nazwiska/nazwy zatarciu. Dlatego z muru usunięto około 1200 z ich, by ponownie wmurować prawie 200 najlepiej zachowanych. Obecnie naliczymy ich 788.
Wracając jednak do poruszonego na początku tego posta wątku znajomych nazwisk lub darczyńców z Oświęcimia, odnalazłem ich w książce pt. „Cegiełki wawelskie” (oprac. Franciszek Fuchs, Olga Łaszczyńska, Jadwiga Prus). Wersję elektroniczną można znaleźć na stronie biblioteki cyfrowej POLONA (LINK). Poniżej listy umieściłem kilka zdjęć. Pierwsze trzy wykonałem w czerwcu tego roku, a dwa ostatnie pochodzą ze wspomnianej wyżej publikacji.
285. Dr Antoni Ślosarczyk, Oświęcim
1685. Oficerowie i Szeregowi Batalionu Celnego nr 9 w Oświęcimiu
1804. Grono Profesorów i Uczniów Prywatnego Gimnazjum w Oświęcimiu
1965. W dniu imienin dyrektora dra Kazimierza Niżyńskiego — Personel Polskiego Banku Krajowego Filii w Białej i Ekspozytur w Żywcu i Oświęcimiu
2185. Związek Ziemian pow. Oświęcimskiego
2562. Emil Kuźnicki, Oświęcim
2596. Ognisko Nauczycielskie w Oświęcimiu
3538. Major artylerii Władysław Rudnicki 16 Pułku Artylerii Polowej, Oświęcim
4628. Szkoła 7 Klasowa Żeńska w Oświęcimiu
[Kliknij w obrazek, aby wyświetlić go na pełnym ekranie]
