Rodziny Haller von Hallenburg nikomu w Polsce raczej nie trzeba przedstawiać. Z niej wywodzili się m.in. gen. Józef Haller, słynny dowódca Błękitnej Armii, czy jego kuzyn gen. Stanisław Haller, szef Sztabu Generalnego Wojska Polskiego, ofiara zbrodni katyńskiej. Nieco mniej znaną postacią jest mjr. Cezary Haller – brat Józefa. Historia związała jego los z Oświęcimiem i Stanisławem Karolusem – bratem mojego pradziadka.

Cezary urodził się w 1875 r. w podkrakowskich Jurczycach. W czasie odradzania się państwowości polskiej wstępuje do Wojska Polskiego w stopniu kapitana. 6 listopada 1918 r. rozkazem Polskiej Komendy Wojskowej w Krakowie zostaje mianowany szefem Wojskowej Komendy Powiatowej w Oświęcimiu i tym samym osobą odpowiedzialną za utrzymanie spokoju i porządku w regionie. 23 stycznia 1919 r. uprzedzając zbliżające się wybory do Sejmu Ustawodawczego wojsko czeskie wtargnęło na teren Śląska Cieszyńskiego. Okolica była praktycznie pozbawiona obrony, gdyż siły polskie skupione były wówczas na działaniach pod Lwowem. Kpt. Cezary Haller na czele kilkuset osobowego oddziału złożonego z polskich żołnierzy stacjonujących w okolicach Oświęcimia oraz ochotników wyrusza stawić czoła czeskim najeźdźcom. Niestety 26 stycznia ginie w walkach pod Kończycami Małymi. Pośmiertnie został mianowany na stopień majora.

Ale jaki to ma związek z bratem mojego pradziadka? Otóż w opublikowanym w styczniu 2017 r. artykule pt. „Pułkownik Stanisław Jan Karolus – zapomniany żołnierz z Oświęcimia” (LINK) postawiłem tezę, że w omawianym okresie mógł on znajdować się pod komendą Cezarego Hallera i zadałem pytanie, czy mógł również walczyć z nim na Śląsku Cieszyńskim? Nie dawno znalazłem dowód na potwierdzenie powyższej tezy, jak również twierdzącą odpowiedź na powyższe pytanie. W czasopiśmie „Gwiazdka Cieszyńska” (nr z 7 lutego 1939 r.) widnieje relacja z obchodów 20. rocznicy śmierci Cezarego Hallera. Z treści dowiadujemy się, że przemówienie wygłosił m.in. mjr Karolus, który „jako porucznik był towarzyszem walk i świadkiem śmierci śp. mjr Cezarego Hallera”. Pełny tekst zamieszczam poniżej. Skan pochodzi z zasobów Śląskiej Biblioteki Cyfrowej (LINK). W dalszej części przedstawiam zdjęcia: Cezarego Hallera, krzyża postawionego w miejscu jego śmierci oraz z uroczystości rocznicowych w 1934 r. Fotografie pochodzą z zasobów Narodowego Archiwum Cyfrowego (LINK 1, LINK 2, LINK 3).

Kliknij, aby powiększyć.
Kliknij, aby powiększyć
Kliknij, aby powiększyć
Kliknij, aby powiększyć


ZOBACZ RÓWNIEŻ:


Data aktualizacji wpisu i weryfikacji linków: 22.10.2023