Pierwszy raz mam okazję przedstawić dokument, który nie nawiązuje do historii regionalnej, gospodarczej lub wojskowości (te akurat lubię najbardziej), ale do historii polskich partii politycznych i polskiego parlamentaryzmu. Szanowny Czytelniku, jeśli otwarłeś ten post w nadziei, że będzie on dotyczył pewnej partii obecnej na polskiej scenie politycznej od 19 lat i sprawującej obecnie władzę, niestety muszę Cię rozczarować… Strona ma charakter historyczny i w tym przypadku wpis dotyczy organizacji działającej przeszło wiek temu 🙂 Ugrupowanie pod nazwą POLSKIE ZJEDNOCZENIE LUDOWE (bo to on nim będzie mowa; dalej PZL) powstało w październiku roku 1918, w wyniku przekształcenia istniejącego wcześniej Zjednoczenia Ludowego. Na jego czele stał ksiądz Wacław Bliziński, stąd jego zwolenników i członków partii nazywano „bliźniakami”. Bliźinski od 1900 roku sprawował funkcję proboszcza w małej miejscowości Lisków, nieopodal Kalisza, zyskując sławę dzięki organizacji szeregu instytucji kuluralno-oświatowych i spółdzielczych. Partia miała oczywiście charakter chłopski, choć z odcieniem bardziej zachowawczym i klerykalnym. Swoje wpływy rozciągała na terenie dawnej Kongresówki. W pierwszych wyborach parlamentarnych po odzyskaniu niepodległości, które odbyły się 26. stycznia 1919 roku, Polskiego Zjednoczenie Ludowe uzyskało całkiem przyzwoity wynik, wprowadzając do Sejmu Ustawodawczego 31 posłów. Przypomnijmy, że w czasie pierwszego posiedzenia w jego ławach zasiadło łącznie 335 przedstawicieli narodu, a PZL stanowił 5. siłę w izbie. Na czele klubu parlamentarnego stanął Józef Ostachowski – rolnik, kołodziej, niegdyś podoficer Legionów Polskich i komisarz werbunkowy Naczelnego Komitetu Narodowego. Z innych znanych działaczy można wymienić takie osoby jak: Józef Lubelski, Zygmunt Sędzimir, Stanisław Dziennicki, Szczęsny Starkiewicz. Cała czwórka należała do stanu duchownego. Żywot partii nie trwał długo. Już w sierpniu 1919 roku doszło w niej do rozłamu, kiedy to część posłów PZL przeszła do PSL – „Piast”, część do powstałego niemal w tym samym czasie Narodowego Zjednoczenia Ludowego, a pięciu utworzyło osobny Klub Stronnictwa Katolicko-Ludowego.

Dokument, którego skan przedstawiam poniżej, powstał w Zarządzie Polskiego Zjednoczenia Ludowego w Warszawie 8. kwietnia 1919 roku. Jest to pismo adresowane do Zarządu Koła PZL w Lądku. Jego treść dobitnie świadczy o charakterze idelogicznym tej organizacji. Jeśli ktoś chciałby zgłębić temat, zamieszczam również link do Śląskiej Biblioteki Cyfrowej, której zasoby kryją pochodzący z listopada 1918 roku program PZL (LINK).

[Kliknij w obrazek, aby wyświetlić go na pełnym ekranie. Możesz również pobrać plik na swój dysk. Na temat dalszego wykorzystania skanów przeczytaj regulamin]

Pobierz

Archiwum Adama Leśniaka
Zbiór: Organizacje i instytucje
Jednostka: Dokumenty różne
Sygnatura: AAL/02/04
Strona: 2