Wydaje mi się, że prezentowane poniżej grafiki raczej nikogo nie zaskoczą. Sam mam wrażenie, że gdzieś je wcześniej widziałem – szczególnie tą pierwszą. Ale… tylko samą grafikę, bez legendy do literek umieszczonych przy poszczególnych obiektach. Oryginał wraz z opisem znajduje się w czasopiśmie „Przyjaciel Ludu”, nr 30, z 25 lipca 1846 roku. Moim zdaniem panoramę wykonano jednak co najmniej 2 lata wcześniej. Dowodem jest kościół podominikański (obiekt z prawej, pod literką „i”). Na przedstawionym rysunku posiada jeszcze dach, który z powodu groźby zawalenia został zrzucony w 1845 roku, co z resztą odnotowano w treści legendy. Kolejną rzeczą, która zwróciła moją uwagę, to opis oświęcimskiego zamku (pod literką „d”). Czytamy w nim:
Zamku główna część, z którego herb orzeł z trzema liliami w r. 1835 wydany został przez mniej dbającego o starożytności dziedzica zamku K.R. na zamek Zatorski.
Skrót K.R. oznacza oczywiście Kajeta Russockiego. Natomiast zastanawiający jest herb w postaci orła z trzema liliami. Z tego co mi wiadomo, takowy posiadało niegdyś miasto Bielsko, względnie jest on jedną z dwóch części obecnego herbu Bielska-Białej (LINK). Podobny motyw znajduje się w herbie „Czarzyna” (LINK). Nie mam jednak pomysłu, jaki może być jego związek z Oświęcimiem. Zainteresowanych oryginalnym skanem gazety „Przyjaciel Ludu” odsyłam do biblioteki cyfrowej POLONA (LINK). Dodam, że zamieszczono w niej również krótki artykuł na temat Oświęcimia.
Drugą panoramę z roku mniej więcej 1860 odnalazłem w dość nietypowym miejscu. Była ona wklejona na tytułowej stronie „Księgi uchwał rady gminnej miasta Oświęcimia” z lat 1909-1912. Poniżej grafiki znalazł się podpis: „Zdjęcie z lat 1860!!”. W tym wypadku oceniam jej wykonanie na czas zdecydowanie przed 1863 rokiem, kiedy to w Oświęcimiu wybuchł ogromny pożar. Zniszczeniu uległo wówczas 2/3 zabudowy miasta, w tym ratusz, wieża kościoła parafialnego i synagoga żydowska. Dwa pierwsze obiekty są widoczne na panoramie. Synagoga jest już mniej wyróżniona. Z kolei w porównaniu do pierwszego widoku, kościół podominikański przedstawiony jest już bez dachu. Wspomniana księga uchwał znajduje się w zasobach Archiwum Państwowego w Katowicach, oddział w Bielsku-Białej, pod sygnaturą 13/362/40.
